1979'dan itibaren Türkiye'de medya kuruluşları enerjiden gayrimenkule pek çok alanda faaliyet gösteren holdinglerin bünyesinde faaliyet göstermeye başladı. Medyanın yıllar içindeki dönüşümünü sizler için derledik.
İlk gazete Takvim-i Vekayi 1831’de II. Mahmut döneminde kuruldu. Daha sonra da çeşitli gazeteler çıktı. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana çıkarılan kimi gazeteler bir süre faaliyet gösterdikten sonra kapanırken kimi de el değiştirerek günümüze kadar geldi.
Günümüzde çoğu gazete, radyo ve haber kanalı medya kuruluşları altında birleşirken çeşitli alanlarda faaliyet gösteren şirketlerin bünyesine dahil oldular. Basında holdingleşme 1979’da Aydın Doğan’ın Milliyet’i satın almasıyla başladı. 80'li yılların sonu, 90'lı yılların başında Kıbrıslı İş Adamı Asil Nadir’in Günaydın, Güneş, Tan gazeteleri ile Nokta Dergisi’ni satın almasıyla devam etti.
Öte yandan Simavi ailesi tarafından 1948’de kurulan Hürriyet gazetesi de 1994’te Aydın Doğan tarafından satın alındı.
Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarındaki gazeteler devlet bünyesindeyken zamanla özelleşmeye başladı. Daha sonra gazeteciler tarafından kurulan birçok yayın faaliyet gösterdi. 1940’ların sonu, 1950’lerin başından itibaren medya patronları doğmaya başladı
Büyük holdinglerin medya sektöründe faaliyet göstermesi ise 1979’da Doğan Grubu’nun Milliyet gazetesini satın almasıyla başladı, 1980’lerden sonra hız kazandı. 2000’lerden itibarense ana akım medya kuruluşları tamamen büyük şirketlerin bünyesinde faaliyet göstermeye başladı.
OSMANLI DÖNEMİ GAZETELER
Takvim-i Vekayi- 1831 (II. Mahmut dönemi) : 1831’de II. Mahmut döneminde kurulan gazete, II. Abdülhamit döneminde yayınlanmadı. 1878-1891 yılları arasında yayınlanmadı. 1 yıl daha yayınlanıp kapandı. 1908’de Jön Türkler tarafından yeniden yayınlanmaya başlandı. TC döneminde Resmi Gazete oldu.
Ceride-i Havadis- 1840 (William Churchill) : Dönemin İngiliz Büyükelçisi William Churchill tarafından 1840’ta kuruldu. İlk yarı resmi ve ilk Türkçe gazetedir. Gazete 1843’te bir süreliğine kapandı, 1864’te tamamen kapandı.
Tercüman-ı Ahval- 1860 (Agah Efendi ve Şinasi): 1860-66 arasında yayınlanan ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval Agah Efendi ve Şinasi tarafından kuruldu. Eğitim sistemine eleştirilerinden dolayı 1861’de iki haftalığına kapatılarak Türk basınında yayın durdurmanın ilk örneği oldu. 1866’daysa tamamen sonlandı.
Tasvir-i Efkar – 1862 ( Şinasi): Yayın hayatına 18622de başlayan gazeteyi Şinasi kurdu. 1865’te Şinasi Fransa’ya gittikten sonra gazeteyi Namık Kemal çıkardı. O da Avrupa’ya gidince Recaizade Mahmut Ekrem yayınladı. Mayıs 1910’dan sonra ise ‘Yeni Tasvir-i Efkar adıyla Ebüzziye Tevfik tarafından devam ettirildi. 1920’de kapandı 21’de tekrar açıldı. 1925’te İstiklal Mahkemesi tarafından kapatıldı. Ziyad Ebüzziya 1940’ta gazeteyi yeniden yayınlamaya başladı. 1945’te Tasvir adıyla Cihat Baban tarafından 1949’a kadar yayınlandı.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ – BİR SÜRE YAYINLANIP KAPANAN BAZI GAZETELER
Tanin- 1908 (Hüseyin Cahit): II. Meşruiyet sonrası yayına başladı.1908’de Hüseyin Cahit, Tevfik Fikret ve Hüseyin Kazım Kadri tarafından kuruldu. Tanin matbaası 31 mart ayaklanması sırasında basıldı, Hüseyin Cahit Romanya’ya kaçtı. 1909’da geri dönerek tekrar gazeteyi çıkarmaya başladı. 1912’de kapatılıp 1913’te tekrar açıldı. 1925’te kapatıldı.
1943-47 arasında Hüseyin Cahit tarafından yeniden çıkarıldı. 1947’de tamamen kapandı.
Tan- 1935 ( Ali Naci Karacan): 1935 yılında Ali Naci Karacan, 1936'da Ahmet Emin Yalman'ın başyazarlığında yayımlandı. Zekeriya Sertel ve Halil Lütfi Dördüncü, Yalman'ın ortaklarıydı. 1938 sonunda Ahmet Emin Yalman'ın ayrılmasıyla Zekeriya ve Sabiha Sertel tarafından yönetilen gazete, 4 Aralık 1945'teki baskınla noktalandı.
Sabiha ve Zekeriya Sertel yargılandılar, beraat ettiler ama ülkeyi terk etmek zorunda kaldılar. Halil Lütfi Dördüncü, Tan Gazetesi'ni aralıklarla birkaç kere daha çıkardı. 6 Ocak 1959'da, hemen yanındaki binada meydana gelen patlama sonucunda Tan Matbaası binasının da yıkılmasıyla Tan Gazetesi kapandı.
Günaydın- 1968 (Haldun Simavi): Genel yayın yönetmenliğini Rahmi Turan yaptı. 1988’de Asil Nadir tarafından satın alındı. 1998’de kapandı.
Radikal – 1996: Doğan medya grubuna bağlı gazetenin basılı yayını Haziran 2014’te, dijital yayını ise mart 2016’da son buldu.
TÜRKİYE’DE MEDYA PATRONLARI
DOĞAN MEDYA GRUBU VE BÜNYESİNDEKİ GAZETELER
Doğan Holding, 22 Eylül 1980’de Aydın Doğan tarafından kuruldu. Bünyesinde birçok yayın kuruluşu barındıran Doğan Yayın Holding ise 1997’de kuruldu, 2014’de Doğan Holding ile birleşti.
Doğan Haber Ajansı ile Trader Media East, Hürriyet, Posta ve Fanatik gazeteleri bünyesinde yer alır.
Kanal D, CNN Türk, TV 2, Dream TV, Radyo D, Slow Türk, CNN Türk radyo, radyonom.com, D Smart da Doğan Holding’e aittir. Ayrıca hurriyetemlak.com, hurriyetoto.com, yenibiris.com, ekolay.net, hurriyetaile.com, mahmure.com, yakala.co, bigpara.com siteleri de bu gruba bağlıdır.
Hürriyet gazetesi, 1 Mayıs 1948’de Sedat Simavi tarafından kuruldu. 1992’de Erol Aksoy, Dinç Bilgin ve Haldun Simavi’nin ortak girişimi oldu. 1994’te Aydın Doğan tarafından satın alındı.
Öte yandan holding; turizm, enerji, perakende, sanayi, gayrimenkul ve finans sektörlerinde faaliyet göstermektedir.
KALYON GRUP VE TURKUVAZ MEDYA GRUBU
Ciner Holding’e bağlı olan Turkuvaz Medya grubu 2007’de Çalık Holding (Ahmet Çalık) tarafından satın alındı. Aralık 2013’te ise Cemal Kalyoncu yönetimindeki Kalyoncu Grubu tarafından satın alındı.
Sabah, Takvim, Fotomaç, Yeni Asır, ATV, A Haber bünyesinde yer alır.
1974’te kurulan grup, enerji, inşaat ve altyapı sektörlerinde faaliyet göstermekte. Kalen enerji ve İnegöl gaz dağıtımı bünyesinde barındıran grup pek çok projeyi de gerçekleştirmekte. Bunların en bilinenlerinden İstanbul 3. Havalimanı projesi Kalyoncu Holding tarafından yapılmaktadır. Öte yandan Taksim meydanı projesi de bu gruba aittir. Giresun ve Ordu Melet HES projeleri de Kalyoncuların bünyesinde gerçekleşmiştir.
SANCAK HOLDİNG VE ESMEDYA GRUBU
ESMEDYA grubu, Türkmedya Grubu (Akşam Gazetesi, Güneş Gazetesi, 360 TV, Alem FM, Lig Radyo) ile Star Medya Grubu'nun (24 TV, Star Gazetesi, tv4, Star Matbaacılık) birleşmesinden oluşmuştur.
Yönetim Kurulu Başkanı Ethem Sancak, İcra Kurulu Başkanı Ahmet Bayraktutar'dır.
Yönetim Kurulu Başkanı Ethem Sancak, İcra Kurulu Başkanı Ahmet Bayraktutar'dır.
İlgili yayın kuruluşları Çukurova Grubu’ndan TMSF ile alınmıştır.
ALBAYRAK HOLDİNG
Albayrak Holding, Ahmet Albayrak ve kardeşleri Bayram, Nuri, Kazım, Mustafa ve Muzaffer Albayrak'ın ortak girişimleridir.
Yeni Şafak gazetesi ve TV Net Albayrak grubu bünyesinde yer alır.
Grup, inşaat, müteahhitlik, medya, traktör ve motor üretimi, liman işletmeciliği, kâğıt fabrikası, tekstil, temizlik ve sosyal hizmetler alanında faaliyet göstermektedir.
CİNER HOLDİNG
Ciner yayın grubu 14 Eylül 2007’de Ciner Holding bünyesinde kuruldu.
Turgay Ciner’in yönetimindeki şirket Habertürk, Habertürk TV, Show TV ve Bloomberg HT kuruluşlarının sahibidir.
Şirket; enerji ve madencilik başta olmak üzere turizm, ticaret ve sanayi sektörlerinde faaliyet göstermektedir.
DOĞUŞ HOLDİNG
1951’de Ayhan Şahenk tarafından kuruldu, mevcut yöneticisi Ferit F. Şahenk’tir. Bünyesinde 250’ye yakın şirket bulunmaktadır.
Doğuş Holding’in sahibi olduğu kanallar şu şekilde; NTV, Star TV ve Kral TV
Grup, otomotiv, bankacılık ve finans, inşaat, gayrimenkul, turizm ve enerji sektörlerinde faaliyet göstermekte.
İHLAS HOLDİNG
1970’te Enver Ören tarafından kuruldu. Onun ölümünden sonra şirketin yönetimini Ahmet Mücahid Ören devraldı.
İHA, TGRT ve Türkiye gazetesini bünyesinde bulunduran kuruluş da çeşitli sektörlerde faaliyet göstermekte.
İnşaat, ticaret, enerji, otomotiv, sağlık, finans ve sigorta sektörlerinde de yer alan İhlas Holding, İhlas Koleji ile eğitim alanında da yer almakta.
DEMİRÖREN HOLDİNG
2012’de Erdoğan Demirören tarafından kuruldu.
Milliyet ve Vatan gazeteleri Demirören Grubu’na aittir. 1979’da Aydın Doğan’ın satın aldığı Milliyet gazetesi 2010’da Demirören Grubu tarafından alındı. Vatan gazetesi ise 2002’de Doğan Yayın Grubu bünyesinde kurulmuştu. Demirören Holding, 2011’de Vatan gazetesini satın aldı.
Enerji, sanayi, gayrimenkul, inşaat, turizm ve madencilik alanlarında faaliyet gösteren şirket, Ata Eğitim Kurumları’yla birlikte eğitim sektöründe de faaliyet göstermektedir.
ACUN MEDYA
Acun Medya, Acun Ilıcalı tarafından 2006’da kuruldu. TV 8 VE tv 8.5 kanalı Acun Medya’ya aittir.
YENİ DÜNYA MEDYA GRUBU
Yeni Dünya Medya Grubu, 1993’te Necmettin Erbakan’ın talebiyle 8 ortaklı olarak kuruldu. Zekeriya Karaman’ın yönetimindeki grupta Ülke TV, Kanal 7 ve haber7.com yer almaktadır.
KAYA NET GRUBU
2008 Zakir Kaya tarafından kuruldu Kaya net Gurubu net üzerinde faaliyet gösteren 25 blog ve site ile 4 de Web TV ile KAYA HABER AJANSINI da bünyesinde bulunduran yıllardır oscarlar vererek dünya çapında faaliyetleri ile dikkat çeken medya kuruluşu merkezi İzmir de yer almaktadır
0 Yorumlar